هند به عنوان یکی از پرجمعیتترین کشورهای جهان، در دهههای اخیر شاهد تغییرات اقتصادی و اجتماعی چشمگیری بوده است. با این حال، فقر همچنان یکی از چالشهای اساسی این کشور محسوب میشود. پیش از آغاز اصلاحات اقتصادی در سال ۱۹۹۱، اقتصاد هند تحت تأثیر سیاستهای محدودکننده و کنترل شدید دولتی قرار داشت که منجر به رشد پایین اقتصادی، نرخ بالای بیکاری و گستردگی فقر در میان اقشار مختلف جامعه شده بود.
اصلاحات اقتصادی سال ۱۹۹۱ که با آزادسازی اقتصادی، خصوصیسازی و جهانیسازی همراه بود، تغییرات بنیادینی در اقتصاد هند ایجاد کرد. این اصلاحات موجب شد نرخ رشد تولید ناخالص داخلی بهبود یابد و فرصتهای شغلی بیشتری برای اقشار مختلف مردم فراهم شود. با این وجود، تأثیر این اصلاحات بر کاهش فقر به عواملی چون کیفیت اجرای سیاستها، دسترسی به خدمات اساسی و نحوه توزیع درآمد بستگی داشته است.
بانک جهانی و دیگر نهادهای بینالمللی نقش مهمی در پیشبرد اصلاحات اقتصادی هند ایفا کردهاند. این نهادها، از طریق ارائه منابع مالی، مشاوره فنی و تحلیلهای عمیق، به سیاستگذاران هندی کمک کردهاند تا راهکارهای مناسبی برای کاهش فقر و تقویت رشد اقتصادی تدوین کنند. گزارش «هند: استمرار اصلاحات، کاهش فقر» نمونهای از این تلاشها است که با تمرکز بر اصلاحات پس از ۱۹۹۱، تأثیر آزادسازی اقتصادی بر کاهش فقر را بررسی میکند.
یکی از برجستهترین اقدامات بانک جهانی، ارائه روشهای دقیق سنجش فقر است. این گزارش با استفاده از شاخصهایی چون نسبت سرانه فقر و خطوط فقر، توانسته است تغییرات در سطح فقر را به صورت کمی و دقیق اندازهگیری کند. بانک جهانی همچنین بر ایجاد زیرساختهای مناسب، دسترسی بهتر به آموزش و بهداشت، و تقویت نهادهای اجتماعی تأکید کرده است.
دیگر نهادهای بینالمللی نظیر صندوق بینالمللی پول (IMF) نیز از طریق ارائه حمایت مالی و راهنمایی در تدوین سیاستها، نقش موثری در تقویت ظرفیتهای هند ایفا کردهاند. علاوه بر این، نهادهایی مانند سازمان ملل متحد نیز از طریق برنامههای توسعهای، به بهبود وضعیت زندگی اقشار آسیبپذیر کمک کردهاند.
گزارش بانک جهانی نشان میدهد که اصلاحات اقتصادی در هند بهطور مستقیم بر کاهش فقر تأثیر گذاشته است. افزایش نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) از مهمترین عوامل کاهش فقر بوده است. همچنین، بخشهایی چون فناوری اطلاعات و ارتباطات، خدمات و صنعت، نقش مهمی در ایجاد فرصتهای شغلی و بهبود وضعیت درآمدی خانوارها داشتهاند.
با این حال، گزارش نشان میدهد که کاهش فقر در مناطق روستایی و ایالتهای کمتر توسعهیافته همچنان یک چالش اساسی است. نابرابریهای منطقهای و طبقاتی، و دسترسی محدود به خدمات اساسی مانند آموزش و بهداشت، از عوامل کندی کاهش فقر در این مناطق است.
کتاب «هند: استمرار اصلاحات، کاهش فقر» (India: Sustaining Reform, Reducing Poverty) نوشته گروهی از نویسندگان بانک جهانی، یک منبع جامع و علمی برای مطالعه تأثیر اصلاحات اقتصادی هند بر کاهش فقر است. این کتاب با بهرهگیری از دادههای اقتصادی دقیق و تحلیلهای عمیق، تصویری کامل از تحولات اقتصادی هند از سال ۱۹۹۱ به بعد ارائه میدهد.
این کتاب نهتنها برای سیاستگذاران و پژوهشگران، بلکه برای تمامی علاقهمندان به مسائل توسعهای و اقتصادی نیز جذاب و آموزنده است.