کتاب طبقه، تضاد و ایدئولوژی: مهاتما جوتیراو فوله و اعتراض طبقات پایین در غرب هند قرن نوزدهم (Caste, Conflict and Ideology: Mahatma Jotirao Phule and Low Caste Protest in Nineteenth-Century Western India) نوشته رزالین اوهانلون (Rosalind O’Hanlon)، مطالعه‌ای عمیق و روشن‌گر در خصوص جنبش‌های اعتراضی طبقات پایین و نجس‌ها (Untouchable) در غرب هند قرن نوزدهم است. این کتاب به بررسی ریشه‌ها، ماهیت و تأثیرات این جنبش بر جامعه هند می‌پردازد و به‌ویژه بر نقش مهاتما جوتیراو فوله به عنوان نخستین رهبر ایدئولوژیک این حرکت تمرکز دارد.
نویسنده با تحلیل دقیق، تصویری از ظلم ساختاریافته‌ای که نظام طبقاتی هند بر اقشار پایین جامعه تحمیل کرده بود، ارائه می‌دهد. این نظام طبقاتی نه‌تنها از نظر مذهبی، بلکه از نظر اجتماعی، سیاسی و آموزشی نیز نابرابری‌های شدیدی را تثبیت کرده بود. اوهانلون نشان می‌دهد که مهاتما فوله، با ابداع نوعی انسان‌گرایی رادیکال، به بازتعریف هویت اجتماعی و مبارزه با این بی‌عدالتی‌ها پرداخت. او نه تنها به نقد نظام طبقاتی هند پرداخت، بلکه به بررسی تأثیرات قدرت استعماری بریتانیا در تقویت این نابرابری‌ها نیز پرداخته است.
کتاب به‌خوبی نشان می‌دهد که جنبش فوله به‌عنوان یکی از نخستین نمونه‌های رادیکالیسم در جهان سوم، چگونه توانست ایدئولوژی و مذهب را به ابزاری برای مقاومت در برابر استعمار بریتانیا تبدیل کند. اوهانلون، با استفاده از شواهد تاریخی، نشان می‌دهد که فوله چگونه توانست بین وضعیت آیینی و قدرت سیاسی در جامعه ارتباط برقرار کند و با ایجاد هویتی جدید در منطقه غرب هند، به یکی از مهم‌ترین و کمتر شناخته‌شده‌ترین تحولات اجتماعی آن زمان شکل دهد.
این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ هند، نظام طبقاتی، مبارزات اجتماعی و ایدئولوژی‌های رادیکال، اثری برجسته و ارزشمند محسوب می‌شود. نویسنده با سبک نوشتاری دقیق و مستند، توانسته است تصویری جامع از این جنبش ارائه دهد و نقش فوله را به‌عنوان یک ایدئولوگ برجسته در تاریخ اجتماعی هند برجسته کند.
